Tıpta Blockchain

Deloitte’un 2022 Küresel Sağlık Görünümü’ne göre, tıp şu anda kritik durumda. COVID-19 salgını, sağlık çalışanı sayısını azalttı, tesislere aşırı yük bindirdi ve COVID-19 dışı sağlık hizmetlerine erişimi ve talebi düşürdü.

Küresel sağlık sisteminin tamamen çökmemesi için güçlü adımlar atılmalıdır. Blockchain’in tıpta kullanılması, nihayetinde herkese olması gerektiği gibi hizmet verecek ve onu koruyacak merkezi olmayan ve dağıtılmış bir ortam yaratacaktır.

Bu yazıda sağlık hizmetlerinde kullanılabilecek blockchain’in temellerinden bahsedeceğiz, olanaklarını, avantajlarını ve dezavantajlarını tartışacağız. Başlayalım o halde!

Tıbbın hangi alanlarında blockchain teknolojisi kullanılıyor?

İlaç tedarikinin kontrolü

Önemli zorluklardan biri de tıbbi ürünlerin orijinalliğini onaylamaktır.. Blockchain teknolojisi sayesinde müşteriler, satın aldıkları ilaçların menşei konusunda tam görünürlük ve şeffaflık elde eder.

Sahte ilaçların her yıl on binlerce ölüme neden olduğu gelişmekte olan pazarlarda, blockchain teknolojisinin kullanılması bir kurtuluş yolu olacaktır.

Tedarik zinciri yönetiminde blockchain’in katacağı artılar:

• Müşteri güveni

Blockchain kullanımı, üreticiler ve toptancılar ile entegrasyon da dahil olmak üzere bir ilacın fabrikadan eczaneye giden yolunu izlemeyi mümkün kılar, hastalara güven verir.

• Tedarik zinciri optimizasyonu

Tüm veriler tek bir yerde toplandığında, şirketler talebi tahmin etmek ve arzı buna göre optimize etmek için yapay zekayı kullanabilir.

• Mevzuat gerekliliklerine uygunluk

Hastaların güvenliğini sağlamak için tıbbi ekipman üreticileri ve ilaç şirketleri dağlar kadar rapor tutmak zorundadır. Tedarik zinciri verilerini tek bir sistemde birleştirmek, uyumluluğu basitleştirmeye yardımcı olur.

Finansal piyasaların dışında, teknolojinin en umut verici uygulama alanı lojistiktir. En dikkate değer gelişmelerden biri, IBM’e ve Hyperledger Fabric’e dayalı IBM Blockchain platformunda geliştirilen Food Trust girişimine aittir. Teknoloji, tüketiciler için ürünlerin izlenebilirliğini, orijinalliğini ve kalitesini sağlamak için tasarlanmıştır.

Elektronik sağlık kayıtları

2016’da Johns Hopkins Üniversitesi, Amerika Birleşik Devletleri’nde üçüncü önde gelen ölüm nedeninin tıbbi geçmiş hatalarının olduğunu belirten bir çalışma yayınladı. Blockchain teknolojisine dayalı bir tıbbi kayıt sisteminin oluşturulması bu sorunu çözecektir. Hastanın gerçek verileri, dağıtılmış defter teknolojisine girmez ve sisteme eklenen her yeni giriş, doktor notu ve reçete veya test sonucu benzersiz bir hash işlevine dönüştürülür.

Sadece hasta kabul ederse deşifre edilebilir. Kart her değiştirildiğinde veya hasta verileri paylaşmayı kabul ettiğinde, blok zincirine bir işlem kaydedilir.

Blockchain tabanlı bir elektronik sağlık kayıt sisteminin faydaları:

• Kolaylık

Tek bir kaynak kullanmak hem hastalar hem de sağlık hizmeti sağlayıcıları için uygundur.

• Sigorta şirketleriyle etkileşimin basitleştirilmesi

Sigortacılar, bir aracıya zaman ve para harcamadan doğrudan hastalardan tıbbi hizmetlerin onayını anında alacaktır.

• Hasta kontrolü

Hastalar, tıbbi kayıtlarının ne zaman güncellendiğini görür ve veriler sağlık hizmeti sağlayıcılarıyla her paylaşıldığında onay verebilir (veya veremez). Ayrıca tıbbi kayıtlarını araştırmacılarla paylaşabilir ve üçüncü bir tarafın verilerine ne kadar süreyle erişebileceği konusunda zaman sınırları belirleyebilirler.

Blockchain tabanlı bir tıbbi kayıt sisteminin ortaya çıkması, kişiselleştirilmiş tıbbın gelişmesine yardımcı olacaktır. Nüfus düzeyinde daha güvenilir ve yaygın olarak bulunan verilere erişim, tedavi sonuçlarının daha iyi bölümlendirilmesini ve analiz edilmesini sağlayacaktır.

Uzaktan hasta bakımı

Uzaktan hasta izlemenin geliştirilmesi ve uygulanması, son yıllarda bir sağlık hizmeti trendidir. Çözümü uygulamak için IoT (Nesnelerin İnterneti) — hastaların yaşamsal belirtilerini ölçen her türlü sensör kullanılır. Bu, doktorların tedavi görenlerin durumunu izlemesine ve önleyici bakım sağlamasına yardımcı olur.

IoT cihazlarından gelen verilerin çoğu bulutta sona erdiğinden, güvenlik ve gizlilik sorunları ortaya çıkar. Ayrıca, veriler iletim sırasında yakalanabilir veya değiştirilebilir.

Blockchain, IoT uzaktan izleme cihazının güvenliğini şu şekilde sağlar:

• Blockchain, benzersiz bir hash işlevi olarak defterde saklanan kişisel verilere yalnızca yetkili tarafların erişebilmesini sağlar. Orijinal verilerde yapılacak herhangi bir değişiklik, farklı bir sağlama işlevi oluşturacaktır ve kullanıcının, işlevi orijinal verilere dönüştürmek için belirli bir kriptografik anahtar kümesine sahip olması gerekir.
• Hasta verileri bir hash işlevi olarak blockchain defterine yazıldıktan sonra, sahtesini yapmak neredeyse imkansızdır. Çünkü bunun için kaydedilen tüm kopyalara erişmeniz gerekiyor.
• Teknolojinin merkezi olmayan doğası, IoT cihazlarının merkezi bir sunucuyla etkileşime girmeden doğrudan birbirleriyle iletişim kurabileceği anlamına gelir. Bu, DDoS (Dağıtık Hizmet Engelleme) saldırılarının başlatılmasını zorlaştırır.

Akıllı sözleşmeler ile sağlık sigortası

Sözleşme anlaşmazlıkları ve şartlarına uyulmaması yaygın bir sorundur. İstatistikler, sigortalı olayların %10’unun ihtilaflı olduğunu ve eksik bilgi, yanlış kayıt vb. nedenleriyle taleplerin %17’sinin reddedildiğini göstermektedir.

Akıllı sözleşmelerin getirilmesi, sağlık sektörünün aracıları ortadan kaldırarak maliyetleri düşürmesine yardımcı olacaktır.

Blockchain teknolojisi, sağlık hizmeti sağlayıcılarının, hastaların, sigorta şirketlerinin ve tıbbi cihaz üreticilerinin kendilerini ağ üzerinde doğrulamalarına ve sözleşme şartlarını belgelemelerine olanak tanır. Kimlik doğrulama otomatiktir ve ilgili tüm taraflarca görülebilir.

Örneğin bir hasta doktora gittiğinde orada olan herşey blockchain siciline kaydediliyor ve sigorta şirketine haber veriliyor. Gerçekleri kontrol etmek ve uyuşmazlık çözümünü hızlandırmak için bu süreçteki katılımcılar akıllı sözleşmelere başvurabilir.

Tıbbi veri analizi

Yapay zeka ve IoT teknolojilerinin hızla gelişmesi, yakında gerekli güvenlik ve kontrol gereksinimlerini karşılayacak bir veri depolama altyapısı gerektirecektir. Blockchain, tıbbi verilerin analizine yönelik yeni yaklaşımları destekleyerek bunun bir parçası olabilir.

Yapay zeka ve IoT teknolojilerinin hızla gelişmesi, yakında gerekli güvenlik ve kontrol gereksinimlerini karşılayacak bir veri depolama altyapısı gerektirecektir. Blockchain, tıbbi verilerin analizine yönelik yeni yaklaşımları destekleyerek bunun bir parçası olabilir.

Blockchainin tıbbi veri analizi alanına katacakları:

• Büyük veri dizilerinin oluşturulması ve birbirleriyle bağlantılarının desteklenmesi;
• Veri sağlayıcıları ve tüketicileri arasındaki etkileşimi sağlamak;
• Hasta mahremiyetini ve veri güvenliğini korumak.

Tıpta blockchain kullanmanın faydaları

• Güvenlik

Blokchain, bir mutabakat sistemi ile doğrulanır ve birçok düğümde saklanır. Bu, bir DDoS siber saldırısı ve tahrif edilmiş kayıt olasılığını en aza indirir.

• İzlenebilirlik

Tüm işlemlerin değişmez bir kaydı, sektördeki dolandırıcılık olasılığını azaltmaya yardımcı olur.

• İş süreci hızı

Otomatik akıllı sözleşmeler, işlem artık bir uzmanın doğrudan katılımını gerektirmediğinden işlem sürelerini azaltır.

• Gizlilik

Teknoloji, kuruluşların hassas ve gizli bilgileri değiş tokuş etmeden işbirliği yapmasına olanak tanır.

• Tarafsızlık

Blockchain herhangi bir şirkete veya kişiye ait değildir. Sistemin güvenilirliğini ve dayanıklılığını sağlayan şey budur. Yani kuruculardan biri ayrılırsa sistem onsuz da işlemeye devam eder.

Blockchain Teknolojisinin Dezavantajları

Blockchain pazarı şuan emekleme döneminde. Yaygın olarak benimsenecek uygulamalar henüz oluşmadı ve tıp kurumları teknolojiyi tanıtmanın ne kadar uygun olduğunu ve bunun ne kadara mal olacağını anlamıyor. Blockchain’in eksilerine bir bakalım:

• Uygulama zorlukları

Klinik personeli genellikle yeniliği eleştirir. Veya uzmanların teknolojiyi kullanmak için yeterli bilgisi yoktur. Bu durumda sağlık kurumu eğitim için ek zaman ve bütçe ayırmak zorunda kalacaktır.

• Ölçeklenebilirlik

Halihazırda sağlık tesisleri, blockchain sistemlerinin ihtiyaçlarını karşılamak için ölçeklenemeyeceğinden endişe ediyor.

• Güvenlik ihlalleri

Görünen güvenilirliğe rağmen, teknolojinin güvenlik açıkları da vardır. Tıp için bu eksiklik önemlidir.

Blockchain’in sağlık hizmetlerinde kullanılması şüphesiz taraflar arasındaki güven seviyesini artıracaktır. Bisresearch, blockchain’in veri maliyetinin düşürülmesi, dolandırıcılığın önlenmesi ve daha fazlası aracılığıyla 2025 yılına kadar sağlık sektörüne yaklaşık 100 milyar dolar tasarruf sağlayacağını tahmin ediyor. Bu nedenle, önümüzdeki birkaç yıl içinde tıpta blockchain çözümlerinin daha aktif bir şekilde uygulanmasını bekleyebiliriz.