Profit & Loss (Kâr ve Zarar) Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

• PNL (Kâr ve Zarar) yatırımların veya alım satım faaliyetlerin karlılığını belirlemeye yardımcı olur. Giderlerin ve gelirlerin farkının hesaplanmasıyla elde edilir.
• Gerçekleşen PNL (rPNL), kapalı bir alım satım pozisyonu için kar veya zarar arasındaki oranı yansıtır. Eğer işlem tamamen kapatılmışsa, rPNL işlemin nihai sonucunu yansıtır. Eğer işlem kısmen kapatılmışsa, o zaman rPNL sadece kapatılan pozisyonun kazancını veya zararını gösterir.
• Gerçekleşmemiş PNL (uPNL), açık bir alım satım pozisyonunun kâr veya zararını dijital terimlerle ve yüzde olarak yansıtır.
• PNL şu formül kullanılarak hesaplanır: PNL = (Çıkış fiyatı × Satılan birim sayısı) – (Giriş fiyatı × Satın alınan birim sayısı) – Komisyonlar.
• Genel olarak, PNL (Kâr ve Zarar) objektif verilere dayalı karar vermenize yardımcı olan bir risk yönetimi aracıdır.

PnL/PNL (İngilizcesiyle “Profit and Loss”; Türkçeye çevirisi ile “kâr ve zarar”) – farklı sektörlerde ve yatırım faaliyetlerinde kârın ve zararın hesaplanması için kullanılan bir finansal göstergedir. Alım satım sonucunda elde edilen veya kaybedilen fonların miktarını gösterir. Ticari kararları kâr veya zarar açılarından analiz etmeye ve ticari stratejinin başarısını değerlendirmeye yardımcı olan önemli bir araçtır.

WhiteBIT TR’de ise bakiyeler ekranındaki Analytics bölümüne tıklayarak borsamıza üyeliğinizden bu yana yatırımlarınızın ve alım-satım işlemlerinizin kâr/zarar oranlarını görüntüleyebilirsiniz! Gelin, adım adım birlikte inceleyelim:

Önce web sitemizin anasayfasına giderek sağ köşedeki Bakiyeler bölümünü bulun.

Üç tür bakiyeniz var: Toplam, Ana ve Alım Satım bakiyeleri. Analytics’e yalnızca toplam bakiye ekranından erişebilirsiniz.

Voila, aşağıda sizin PnL verilerinizi de barındıran Analytics ekranını bulacaksınız! Burada ilk ve son tarihlerin bakiyelerinin arasındaki farkı hesaplayan PnL (kâr-zarar) detaylarını kolaylıkla takip edebilirsiniz.

Biliyor musunuz?

Analytics’e girerek PnL grafiğinizi görüntülemenin daha kısa bir yolu da var! Aşağıdaki şekilde anasayfadan doğrudan Analytics sekmesine tıklayarak da aynı bağlantıya ulaşabilirsiniz.

Şimdi, PnL’in ne olduğunu, her bir aracın özelliklerini ve bu göstergenin WhiteBIT TR’de nasıl hesaplandığını öğreneceksiniz.

rPNLve uPNL Farkı Nedir?

Kâr ve zarar daha çok vadeli işlemler (futures trading) ve marjin ticarette kullanılan bir metriktir. Ancak, Türkiye’deki kripto borsalarında bu söz konusu piyasalarda işlem yapamazsınız. Ne var ki, kripto yatırımcısı/tüccarı olmaya kararlıysanız bu göstergenin ne olduğunu hem olgusal hem uygulamalı olarak öğrenmeniz gerektiğini düşünüyoruz. Öyleyse, detaylara inmeye başlayabiliriz!

Gerçekleşen Kâr/Zarar (P&L) nedir?

Gerçekleşen Kâr ve Zarar (rPnL / “realized PnL”), borsalardaki alım satım pozisyonu kapatıldıktan sonra elde edilen kâr veya zararı gösteren bir finansal göstergedir. Eğer pozisyon bir borsada tamamen kapatıldıysa, rPnL, alım satım sonucunda nihai sonucu yansıtır. Kısmen kapatılmış ise, rPNL, kapatılan pozisyonun kısmi bölümü için kar veya zararı gösterecektir.

rPnL, yatırımların performansını izlemeye ve alım satım stratejilerinin performansını değerlendirmeye yardımcı olur.

Pozisyon ortalaması nedir? rPnL (Kâr ve Zarar) nasıl hesaplanır?

Basitçe söylemek gerekirse, pozisyon ortalama stratejisi, kullanıcının var olan pozisyonuna daha uygun fiyatlarla ek pozisyonlar eklediği bir stratejidir. Bu strateji, varlık satın alma maliyetlerini düşürerek ortalama maliyeti düşürmeyi amaçlar. Ortalama piyasa fiyatı, pozisyon ortalama stratejisi uygulandıktan sonra uygun hale gelirse, pozisyonun bir kısmı kapatılabilir.

Bir de örneklem ile anlatalım:

Yatırımcı borsada işlem yaparak 1 BTC’yi 90 000 dolardan satın aldı ise ve bir süre sonra BTC’nin fiyatı 80 000 dolara düştü ise yatırımcı bu durumda 10 000 dolar kaybedecektir.

Yatırımcı, kayıpla pozisyonunu kapatmak yerine, pozisyonu ortalamak için 80 000 dolardan 1 BTC daha almayı karar verir. Bunu yaparsa, ortalama fiyat şöyle olacaktır:

(1 * 90 000 dolar + 1 * 80 000 dolar) / 2 = 85 000 dolar.

Eğer BTC’nin fiyatı tekrar 90 000 $’a yükselirse, pozisyon kârlı hale gelecektir çünkü ortalama piyasa fiyatı mevcut fiyattan daha düşük olacaktır. Bu durumda, pozisyonun bir kısmı kapatılırsa uPNL’nin bir kısmı rPNL’ye dönüştürülebilir.

Eğer bir yatırımcı işlemi yarı yarıya kapatmaya karar verirse, yani 0.5 BTC’yi mevcut fiyat olan 90 000 dolar karşılığında kapatırsa, rPNL’si şu şekilde hesaplanır:

(0.5 * 90 000 dolar – 0.5 * 85 000 dolar) = 2 500 dolar.

Bu durumda, pozisyonu ortalama fiyat daha düşük olduğundan, ortalama pozisyon stratejisi yatırımcıya kazanç sağlayacak bir karar olmuştur ve BTC fiyatı başlangıç ​​seviyesine yükseldiği için avantajlı hale gelmiş sayılacaktır!

Gerçekleşmemiş Kâr/Zarar (P&L) Nedir?

Gerçekleşmemiş Kar/Zarar (uPnL / “unrealized PnL”) açık pozisyondan potansiyel kazancı veya kaybı takip etmeye yardımcı olur. uPnL, varlıklar hakkında bilgi sağlar ve risk/kazanç oranına göre pozisyonları kapatmak veya düzenlemek için bilinçli kararlar vermenize yardımcı olabilir. Ayrıca, muhtemel kayıpların takibi açısından risk yönetiminin önemli bir parçasıdır.

uPnL, pozisyon kapatılmadığı veya ortalama alım fiyatı kullanılan borsa tarafından düzeltilmediği sürece bakiyenizi etkilemez. Ancak zararlar yeterince büyükse pozisyon likidite edilebilir. Bu nedenle ticaret stratejinize ve risk yönetimine bağlı kalmayı unutmamanız gerekir. Kâr elde edilene kadar, henüz kâr sayılmaz; aynı şey kayıplar için de geçerlidir.

PnL Nasıl Hesaplanır?

Bu gösterge, sektöre, yatırım veya ticaret faaliyetine ve çekilen varlıkların sınıfına bağlı olarak hesaplanır. Bir borsa platformunun piyasa ekranında gösterge şu şekilde görüntülenebilir:

• Yüzde olarak: Örneğin, 10 000 $ tutarında BTC işlemine yatırım yaptıysanız ve 1000 $ kâr elde ettiyseniz, gerçekleşmiş PnL %10 olacaktır.
• Para birimi olarak: Örneğin, 1 BTC’yi 80 000 $’a aldıysanız ve 85 000 $’a sattıysanız, PNL 5 000 $ olacaktır.

PNL, yalnızca kripto varlıklar için değil, geleneksel finansal piyasalarda da şu formülle hesaplanabilir:

PNL = (Satış Fiyatı × Satılan Miktar) – (Alış Fiyatı × Satın Alınan Miktar) – Komisyon

Çıkış fiyatı, kullanıcının varlığı sattığı fiyattır. Giriş fiyatı, kullanıcının varlığı satın aldığı fiyattır. Satın alınan ve satılan birimlerin sayısı, varlıkların sayısına karşılık gelir ve komisyonlar, işlem için ödenen tutarı ifade eder.

Örneğin, diyelim ki bir kullanıcı 1 BTC’yi 90 000 $ karşılığında sattı ve 80 000 $ karşılığında satın aldı ve 100 $ komisyon ödedi. Bu durumda, PnL aşağıdaki formül kullanılarak hesaplanabilir:

($90 000 × 1 BTC) – ($80 000 × 1 BTC) – $100 = 9 900 $

Böylece, PnL 9 900 dolar olarak hesaplanır.

Ayrıca, gerçekleştirilen işlem için kullandığınız platformun güncel komisyon oranları da dikkate alınmalıdır. Belirli bir pozisyon için alım satım komisyonu, ilgili bir borsanın vadeli ve marjin işlem koşullarına göre belirlenir.

İşin Özeti

PnL genel olarak, bir pozisyondan potansiyel ve gerçek kâr veya zarar hesaplamaya yardımcı olan faydalı bir araçtır ve bilinçli alım satım kararları almanıza yardımcı olabilir.

PnL’in doğru bir şekilde kullanılması, riskleri önemli ölçüde azaltıp kazancı artırabilir. Bu nedenle, borsada alım satım yapmayı planlıyorsanız, PNL’in tam olarak ne işe yaradığını ve nasıl hesaplandığını detaylıca öğrenmenizi öneririz.