Kripto Para Borsası Nedir? Yeni Başlayanların Bilmesi Gereken Her Şey

2022 yılında yapılan Hacken.io ve CER.live denetimleri, WhiteBIT’in en yüksek güvenlik gereksinimlerini karşıladığını ve en üst düzeyde güvenilirliği temsil eden AAA derecelendirmeyle en güvenilir borsalar arasında yer aldığını doğruluyor.

DEX

DEX borsaları, kripto para alıcılarını ve satıcılarını birleştiren ve işlemleri blok zincirinde gerçekleştiren, merkezi bir otoriteye bağlı olmayan alım satım platformlarıdır. Merkezi borsalardan (CEX) farklı olarak, merkeziyetsiz borsalar veya DEX’ler, kullanıcıların varlıklarını saklamaz ve kayıt olmayı gerektirmez. DEX’ler, işlemleri gerçekleştirmek ve bunları blok zincire kaydetmek için merkezi bir denetim kurumu yerine akıllı sözleşmeleri kullanır.

Bitcoin ağındaki ilk merkeziyetsiz borsalar 2014 yılında ortaya çıktı, ancak gerçek patlama Ethereum ağındaki akıllı sözleşmelerin ve otomatik piyasa yapıcı (AMM) teknolojisinin kullanımıyla merkeziyetsiz borsaların gelişiminden sonra gerçekleşti.

Merkeziyetsiz borsaların (DEX) başarılı bir şekilde işleyebilmesi için sadece likidite sağlayıcıları ve tüccarlar gereklidir. Tüccarlar platformu takas işlemleri yapmak için kullanırken, likidite sağlayıcıları DEX’e likidite sağlar ve her işlem için küçük bir komisyon alırlar.

Merkezi olmayan borsalar, kullanıcılara şu avantajları sağlar:

• Kimlik bilgilerini koruma imkânı sunar;
• Doğrudan cüzdanlarından işlem yapma olanağı sağlar;
• Pasif gelir elde etme şansı sağlar;
• Hesaplarının engellenme riskinden kaçınma imkânı sağlar.

DEX platformunda işlem yapmak oldukça kolaydır, ancak acemi kullanıcılar bazı yeni kavramlar ve durumlarla karşılaşabilirler. Bunlar arasında slippage (kayma), likidite, geçici kayıplar (impermanent loss) gibi terimlerin bulunduğu durumlarla karşılaşabilirler.

Değinmek gerekirse, merkeziyetsiz borsalar (DEX) da, geleneksel merkeziyetçi borsalar gibi, kripto para birimlerini itibari paralarla satın almanıza izin verir. Ancak, DEX platformları bu işlemi, ortak hizmet sağlayıcıları aracılığıyla gerçekleştirir. Bu nedenle, ticarete başlamak için dijital varlık satın almanız ve kripto cüzdanınızı borsaya bağlamalısınız. Merkeziyetsiz borsalarda (DEX), KYC (Müşterini Tanı) prosedürünü geçmenize gerek olmasa da, bazı üçüncü taraf hizmetler, kripto para satın almadan önce KYC doğrulaması isteyebilir.

DEX’in dezavantajları şunlardır:

• Merkeziyetçi borsalara kıyasla daha az likiditeye sahip olması,
• Yüksek işlem ücretleri,
• Sınırlı emir türlerinin olması,
• İşlemlerin iptal edilemez olması,
• Kullanıcının daha fazla bilgi sahibi olma gerekliliği,
• Kullanıcının hızlı işlem yapamıyor olması (emirlerin gerçekleşme hızı blok zincirindeki işlemlerin onayına bağlıdır).

Birçok kişi, DEX borsalarının yeni başlayanlar için uygun kripto borsası olmadığını düşünüyor. Bu platformların ağırlıklı olarak deneyimli kullanıcılar tarafından kullanıldığı sanılıyor. Oysaki merkeziyetsiz borsaları kullanmak için blok zinciri teknolojisinde yüksek uzmanlık derecesine sahip olmanıza gerek yok. Örneğin, WhiteSwap, topluluk tarafından yönetilen WhiteBIT ekosisteminden bir AMM borsasıdır (otomatik piyasa yapıcı). WhiteSwap ile kripto para takası yapmak için bir ağ (Ethereum, Tron veya Polygon) seçmeniz, cüzdanınızı bağlamanız, alım satım yapacağınız bir varlık seçmeniz ve bir işlem yapmanız yeterlidir.

WhiteSwap merkezi bir otoriteye bağlı değildir. Bu merkeziyetsiz bir borsadır ve topluluk tarafından yönetilir. Bunun için, sahiplerinin projenin geliştirilmesine katılmasına izin veren WSD coin’i kullanılır.

P2P platformları (Peer-to-Peer)

Kişiden kişiye platformlar (P2P), kullanıcıların kendi aralarında kripto para veya itibari para birimlerini takas yapabildikleri platformlardır. Bir mesaj panosu gibi çalışırlar, yani alıcılar ve satıcılar diğer satıcıların ilanlarını görebilir veya kendi ilanlarını yayınlayabilir.

P2P (kişiden kişiye) platformlarının özellikleri şunlardır:

• KYC doğrulaması gerekmez;
• Gelen teklifleri kabul etme veya reddetme imkânı;
• Emanet koruması altında alım satım (escrow);
• Çok çeşitli ödeme yöntemleri;
• Aracılar olmaksızın doğrudan varlık takası.

Bir P2P borsasında alım satım yapmak için bir hesap oluşturmanız ve bir ilan vermeniz gerekir. İlanda varlık tutarını, fiyatını, ödeme şartlarını ve yöntemini, işlem limitlerini ve marjı belirtmeniz gerekir.

Müşteri bir alım/satım ilanı verdikten sonra, algoritma gerekli miktarda varlığı otomatik olarak geçici bir bakiyeye, bir emanet hesabı sistemine aktaracaktır. Her iki taraf da işlemi onaylayana kadar takas gerçekleştirilmez.

P2P platformundaki tüm kullanıcılar belirli bir dereceye sahiptir. İşlem yapmak isteyen kullanıcılar, bu dereceye göre işlem yapmayı tercih edip etmemeye karar verebilir.

P2P ticaretin avantajları:

• Düşük işlem komisyonları;
• Gelen teklifleri kabul etme veya reddetme imkânı;
• Kolay arayüz.

Aynı zamanda, P2P platformunda alım satım yapmanın aşağıdaki gibi dezavantajları da vardır:

• Düşük işlem hızı;
• Kullanıcıların tam anonimliği;
• Bir dolandırıcıya rastlama riski.

Ancak, bazı platformların müşterileri dolandırıcılardan koruma önlemleri başarılı. Örneğin; Bitcoin Global platformunda kripto para alım/satım işlemleri için herhangi bir komisyon alınmaz, ayrıca mobil uygulama, Telegram botu ve cüzdan gibi özellikler bulunmaktadır.

Platform, kendi kodlarını ve para yatırma sistemini kullanarak para transferi işlemlerini anında gerçekleştirir. Eğer dolandırıcılık girişimiyle karşılaşırsanız, destek ekibiyle iletişime geçebilir, bir talepte bulunabilir ve olumlu bir sonuç durumunda satın aldığınız varlıkları geri alabilirsiniz.

DEX ve P2P platformların farkı nedir?

Merkeziyetsiz borsalar gibi, P2P platformları, üçüncü tarafları ticarete dahil etmez ve bunun yerine kullanıcılar doğrudan birbirleriyle alım satım yapar. Ancak DEX’in aksine P2P, itibari para birimleriyle alım satım yapmanıza izin verir.

Ayrıca, P2P platformları, DEX’te bulunmayan bir koşullu depolama sistemine sahiptir. P2P platformlarında, DEX’ten farklı olarak, işlemleri sorgulayamazsınız. Bu nedenle, P2P borsaları hem yeni başlayanların ihtiyaçlarını kolayca karşılar hem de deneyimli tüccarların itibari para birimleriyle işlem yapmasına imkan tanır.

Kripto Borsası Nasıl Seçilir?

Bir kripto para borsası seçmeden önce dikkate alınması gereken birkaç önemli faktör vardır.

Kripto borsası ne kadar güvenli?

Kripto borsalarının karşılaştığı en büyük sorunlardan biri hacker saldırılarıdır. Bu nedenle, borsanın güvenlik önlemlerine ne kadar ciddi bir şekilde önem verdiğine dikkat etmek mühimdir. Örneğin:

• İki adımlı kimlik doğrulamasının olması;
• Sahte web siteleri, saldırılar ve diğer hırsızlık girişimlerine karşı güvenilir güvenlik önlemleri;
• Biyometrik girişin desteklenmesi;
• Varlıkların soğuk cüzdanlarda saklanması;
• KYC standartları (kripto borsasında yeni bir hesap açmadan önce kimlik doğrulaması gerekliliği).

Kaç işlem çifti var?

Kripto para borsalarında, daha yüksek piyasa değerine sahip olan kripto paralar genellikle daha yaygın olarak bulunur. Ancak, daha az bilinen ve farklı varlıkları arayan yatırımcılar, çeşitli kripto işlem çifti sunan platformları tercih edebilirler. Bu platformlarda, hem popüler kripto paralar hem de daha az bilinenler bulunabilir.

Hangi itibari para birimleri kullanılabilir?

Eğer istediğiniz, itibari para birimini kripto parayla takas etmekse, merkeziyetsiz borsalardaki yüksek işlem ücreti ve daha karmaşık prosedürler nedeniyle sizin için en iyi seçenek olmayabilir. Bu durumda, merkeziyetçi (CEX) veya P2P platformları arasından seçim yapıyorsanız, işlem yapmak istediğiniz itibari para biriminin borsada olup olmadığına dikkat edin.

İşlem ücretleri ne kadar?

Kripto para borsalarında yapılan işlemler için komisyon ücreti uygulanır. En büyük platformlarda, işlem komisyonu genellikle %0,2 veya daha düşüktür. Ancak aynı borsa içinde bile işlem türüne göre komisyon ücretleri değişiklik gösterebilir.

Pasif gelir elde etmenin bir yolu var mı?

Kripto borsaları, temel olarak kullanıcıların dijital varlıklar alıp satmasına yardımcı olmak için ortaya çıksa da birçoğu, kullanıcıların varlık portföylerini artırabilmesi için ödül programları sunarlar. Bu programlar ve bonuslar borsalara göre değişebilir. Ayrıca bazı platformlar kripto yatırma planları sunar. Örneğin, WhiteBIT Earn, belirli varlıklar için yıllık %0,3 ile %24,85 arasında değişen faiz oranlarıyla kripto yatırma planları sunmaktadır.

Neden WhiteBIT borsasını seçmelisiniz?

WhiteBIT, Avrupa’daki en büyük kripto para borsaları arasında bir devdir. Borsada 350’den fazla kripto para ve 6 itibari para birimi kullanılmaktadır. WhiteBIT dünya genelinde 4 milyondan fazla kayıtlı müşteriye sahiptir. Günlük ortalama işlem hacmi 2,5 milyar doları aşmaktadır. Bunlar dışında sadece kripto para fiyatları takibi için bile en kullanıcı dostu platformlardan biridir.

WhiteBIT, şu özellikleri içeren bir ekosistemdir:

• Spot, vadeli ve marjin ticareti yapma imkânı;
• WhiteBIT (WBT) Coin, borsanın yerel varlığıdır, kullanıcılara %100’e varan işlem komisyon indirimleri, %50’ye varan yüksek referans programı getirisi, günlük ücretsiz AML (Anti-Money Laundering) kontrolü, komisyonsuz ETH ve ERC20 ağı üzerinden varlık çekme gibi birçok avantaj sunar;
• WhiteBIT kodları, borsa içindeki cüzdanlar arasında hızlı ve ücretsiz kripto para transferi yapma imkânı sağlar;
• Whitepay, kripto para ödemelerini işlemek için bir çözümdür;
• WhiteBIT Earn, dijital varlıklara uzun vadeli yatırım ile pasif gelir elde etme fırsatı sunar;
• WhiteSwap (AMM DEX), Ethereum, Tron ve Polygon blok zincirlerinde çalışan güvenli ve kullanıcı dostu merkeziyetsiz bir borsadır;
• Alım satım yarışmaları, WhiteBIT platformunda, belirli işlem çiftleri ile alım satım yaparak kripto para kazanabileceğiniz etkinlik türlerinden biridir;
• Para Aklama Önlemi (AML), para aklama ile ilişkili olup olmadığını kontrol etmek için kullanılan bir web sayfasıdır;
• WhiteEX, WhiteBIT borsasında para yatırma için kullanılan fiziksel kartlardır.

Ayrıca, WhiteBIT müşterileri birçok kazanç fırsatından faydalanabilirler.

Alım Satım 

Kayıtlı kullanıcılar kendi varlıklarıyla (Spot) ve borç alınan fonlarla (Marjin/ Vadeli İşlemler) ticaret yapabilirler. Kaldıraç oranı, marjin ticareti için 1x ile 10x arasında ve vadeli işlemler için 1x ile 100x arasında ayarlanabilir.

Kullanıcılar, kripto para birimlerini satın almak ve satmak için Limit, Market, Stop ve OCO emirlerini kullanabilirler.

Etkinlikler 

Borsa kullanıcıları, platformda birçok etkinliğe katılabilirler. Alım satım yarışmaları, meme’ler ile yapılan yarışmalar, çeşitli bilgi yarışmaları ve dağıtımlar gibi etkinlikler düzenlenir. Bu etkinliklerde cömert miktarlarda kripto ödülleri kazanma fırsatları olur. Katılmak için heyecan verici birçok seçenek bulunur.

Kripto Yatırma Planları 

Borsada, kripto varlıklarınızı belirli bir süre boyunca kripto yatırma planlarına yatırarak ödüller kazanabilirsiniz. Kripto yatırma planlarında varlıklarınızı farklı süreler için bloke ederek yıllık %0,3 ile %24,85 arasında kripto para getirisi elde edebilirsiniz.

WhiteBIT kullanıcılarına, kripto para dünyasını keşfetmekle kalmayıp aynı zamanda kazançlı yolları da keşfetmelerine yardımcı olan kullanımı kolay bir platform sunar.