Kripto Spot İşlem Nedir ve Nasıl Çalışır?
İçindekiler
“Spot” bir borsadaki birincil piyasalardan biridir. Birçok acemi de kripto para serüvenine bununla başlar. Bu makalede, kripto spot ticaretinin ne olduğunu, marjin ve vadeli işlemlerden farkını ve bu yaklaşımın avantaj ve dezavantajlarını tartışacağız.
Kripto Spot Nedir?
Basitçe anlatmak gerekirse, kriptoda spot ticareti demek, kripto paraların güncel piyasa fiyatından, tam o anda ve o sırada alınıp satılmasını içerir.
Bu bağlamda “spot”, varlığın mülkiyetinin değiştiği güncel fiziksel varlık takasını ifade eder. Bu, işlemin gelecekteki bir tarihte gerçekleştiği vadeli işlemler gibi türevlere ters düşer.
Spot piyasa, örneğin belirli bir miktarda kripto para satın aldığınız ve satıcının bunu size hemen sattığı bir işleme girmenize olanak tanır. Bu takas anında gerçekleşir ve her iki tarafın da istedikleri varlıkları gerçek zamanlı olarak hızlı bir şekilde elde etmesine olanak tanır. Kripto spot piyasasında alım satım böylece vadeli işlemler veya diğer türev araçlar kullanılmadan dijital varlıkların anlık olarak alınıp satılmasını sağlar.
Kriptoda Spot Ticareti Nasıl Çalışır?
Spot ticaretin bu şekilde adlandırılmasının nedeni işlem mutabakatlarının “anında” (on the spot), yani hemen gerçekleşmesidir. Ayrıca, bu kavram genellikle satıcıların, alıcıların ve bir emir defterinin katılımıyla gerçekleşir.
Süreç çok basittir. Satıcılar belirli bir satış fiyatıyla (Satış olarak bilinir) bir emir verirken, alıcılar belirli bir alış fiyatıyla (Alış olarak bilinir) bir varlık satın almak için emir verirler. Satış fiyatı, bir alıcının ödemeye razı olduğu en yüksek fiyattır ve alış fiyatı ise bir satıcının ödeme olarak kabul etmeye razı olduğu en düşük fiyattır.
Orders and offers are recorded in an order book with two sides: the bid side for buyers and the ask side for sellers. For instance, when a user places an order to buy BTC, this transaction is instantly recorded on the order book’s bid side. When a seller offers the exact specification, the order is automatically executed. The green (bids) orders represent potential buyers, while those in red (asks) represent potential sellers.
Emirler ve teklifler iki taraflı bir emir defterine kaydedilir: alıcılar için alış tarafı ve satıcılar için satış tarafı. Örneğin, bir kullanıcı BTC satın almak için bir emir verdiğinde, bu işlem anında emir defterinin alış tarafına kaydedilir. Bir satıcı tam olarak karşılayan bir emir verdiği zamanda ise, emir otomatik olarak gerçekleştirilir. Yeşil (alışlar) emirler potansiyel alıcıları temsil ederken, kırmızı (satışlar) olanlar potansiyel satıcıları temsil eder.
Emir defteri nedir? Nelerden oluşur? Nasıl okunur? gibi sorulara “Emir Defteri Nedir?” makalemizden cevap bulabilirsiniz.
Kripto Spot Piyasası Türleri
Spot piyasa iki ana türe ayrılabilir: borsada işlem gören ve tezgâh üstü (OTC) ticaret.
Merkeziyetçi Spot Borsalar (CEX)
— CEX’ler, tüm alım satım işlemlerini kontrol eden ve katılımcıların fonlarının saklanmasından sorumlu olan tek bir merkezi kuruluş tarafından işletilir.
— Bir CEX’te işlemler, alıcı ve satıcıların emirlerinin eşleştirilmesiyle işlenir ve bir varlık takası gerçekleştirmelerine olanak tanır. Bu şekilde, borsa işlem sürecini merkeziyetleştirir ve yönetir, emirlerin belirli koşullar altında yerine getirilmesini sağlar.
— CEX, fonlarınızın güvenliğinden sorumlu olduğundan, Müşterini Tanı (KYC) sürecinden geçmeniz istenecektir. Bu, borsaya kişisel ve finansal bilgilerinizi vermenizi gerektirir. Bu, dolandırıcılık risklerini azaltmaya yardımcı olur.
— WhiteBIT gibi CEX’ler itibari para birimlerini kabul eder. Bu nedenle, yerel para biriminizde para yatırabilir ve çekebilirsiniz, bu da takas sürecini basitleştirir.
— CEX’ler genellikle DEX’lerden daha yüksek likidite sunar. Bu, bu borsaların daha fazla katılımcıya ve işlem hacmine sahip olduğu anlamına gelir, bu da alım satım sırasında dar spreadlere ve daha uygun fiyatların bulunmasına katkıda bulunur.
Merkeziyetsiz spot borsalar (DEX)
— DEX’ler, CEX’lerden farklı olarak, kullanıcıların aracıları atlayarak doğrudan birbirleriyle kripto para ve diğer varlıkları takas edebilecekleri platformlardır.
— Tipik olarak blok zinciri ve akıllı sözleşme tabanlıdırlar, yani işlemler merkeziyetçi sunucular yerine merkeziyetsiz bir ağ üzerinde yönetilir ve işlenir. Bu, tek bir kuruluşa bağlı olmadığı için sistemin güvenliğini ve esnekliğini artırır.
— Buna ek olarak, DEX’te kullanıcılar özel anahtarları üzerinde tam kontrole ve güvenlikleri için tam sorumluluğa sahiptir. Varlıklarını saklamak için borsaya aktarmazlar, bu da hacker saldırıları veya diğer dolandırıcılık türlerinin riskini azaltır.
— DEX kayıt ve KYC gerektirmez, ancak tüm önlemleri alarak Web3 cüzdanınızı bağlamanız gerekir.
— DEX’te çok çeşitli kripto para varlıkları mevcuttur ve bunların sayısı merkeziyetsiz ağların gelişmesiyle birlikte artmaktadır. Ancak, bunlar genellikle CEX kadar dikkatli bir şekilde taranmaz, bu nedenle dolandırıcılıkla karşılaşmak mümkündür.
— Ayrıca, merkeziyetsiz borsalarda komisyonların blok zinciri ağının kullanımına bağlı olduğunu ve bunun da merkeziyetçi borsalardan farklı komisyon modellerine yol açabileceğini unutmamak önemlidir.
— Çoğu zaman, özellikle daha az popüler tokenler ve işlem çiftleri için DEX’te likidite daha düşüktür.
OTC
OTC ticareti. Aracıların katılımı olmadan doğrudan kripto para ticareti yapmak isteyen iki kişi hayal edin. Fiyat ve ödeme yöntemi üzerinde anlaşabilirler. OTC, kripto para ticaretinin ilk şeklidir. OTC işleminin canlı bir örneği bizi 2010 yılında Laszlo Hanyecz adlı bir programcının 10 000 BTC’yi iki pizzayla takas etmesine götürüyor.
Şimdi, OTC ticareti farklı bir ölçek kazandı. Büyük işlemler için kullanılıyor. Böyle bir işlemi gerçekleştirmek için çok sayıda küçük işlemin gerekli olduğu borsalardaki alım satımın aksine, OTC müşterileri tek bir önemli işlemle sınırlıdır ve işlem kamuya açık olmadığı için süreci verimli ve anonim hale getirir.
Kripto Spot Ticaretinin Artıları ve Eksileri
Her ticaret yöntemi gibi, spot kripto para ticaretinin de artıları ve eksileri vardır.
Artıları
- Basitlik: Bu piyasa hem orta hem de uzun vadeli yatırım stratejileri için uygundur. Kripto para birimini uzun süre tutabilir ve sözleşme sona erme tarihleri, pozisyon tutma komisyonları vb. hakkında endişelenmeden fiyatın yükselmesini bekleyebilirsiniz.
Bu, kripto spot ticareti ile vadeli işlem ticareti arasındaki kritik farklardan biridir.
- Likidite ve Hız: Bir varlığı piyasa fiyatını etkilemeden hızlı ve kolay bir şekilde satmanıza olanak tanır. Bir işlemi istediğiniz zaman açabilir ve kapatabilirsiniz. Bu, oran hareketlerine hızlı tepki vermeyi ve kâr elde etmeyi mümkün kılar.
- Şeffaflık: Spot piyasa fiyatları gerçek zamanlı piyasa verilerine dayanır ve arz ve talep tarafından yönetilir. Spot ticarete başlamak için karmaşık finans veya türev bilgisine ihtiyacınız yoktur. Ticaretin en basit hâlidir.
Eksileri
- Kaldıraç Yok: Spot ticaret böyle bir araç sağlamaz, yani yalnızca sermayenizle işlem yapmanız gerekir. Evet, bu bir yandan olası kârı azaltıyor olsa da diğer yandan kayıpları da azaltabilir.
- Kısa pozisyon açmanın imkânsızlığı: Başka bir deyişle, düşen fiyatlardan para kazanamazsınız. Dolayısıyla, ayı piyasası sırasında para kazanmak daha zor hâle gelir.
- Riskten korunma yok: Türev ürünlerde olduğu gibi piyasadaki fiyat hareketlerinden korunmak için spot ticareti kullanamazsınız.
WhiteBIT’te Spot Ticareti
Spot kripto ne demek öğrendiğimiz üzere, kripto para dünyasına yolculuğunuzun başında ustalaşmanız gereken temel bir piyasadır. Örnek olarak WhiteBIT TR‘yi ele alalım ve ticarete nasıl başlayacağımızı görelim:
- İlk olarak, WhiteBIT borsasına kaydolun, doğrulama-KYC’yi geçin, 2FA’yı bağlayın ve hesabınıza bir dijital varlık veya TL cinsinden para yatırın. Bunun için sağ üstte bulunan “Yatır” butonuna tıklayın.
İtibari para birimi bakiyesinin hakkında daha fazla bilgiyi “WhiteBIT’te İtibari Para Yatırımı için Tüm Yöntemler” makalesinde okuyabilirsiniz. Ayrıca, Web3-cüzdanını kullanarak borsadaki bakiyenizi yenileyebilir veya TL yatırmak istiyorsanız sıfır komisyon ile TL yatırabilrsiniz.
- Yatırdığınız para birimini takas etmek için “Bakiyeler” sekmesini açmanız ve varlığı “Genel” bakiyeden “Alım Satım” bakiyesine aktarmanız gerekir.
WhiteBIT borsasında ne tür bakiyelerin bulunduğunu “WhiteBIT’teki Bakiyeler” makalesinde okuyabilirsiniz.
- Ardından, TL’nizi/kripto paranızı ihtiyacınız olan herhangi bir dijital para birimiyle takas edebilirsiniz. Bunu yapmak için “Kripto Dönüştürücü” bölümünü kullanabilir veya doğrudan “Spot“a gidebilirsiniz.
“Kripto Dönüştürücü” bölümü acemi kullanıcılar için uygundur, “Spot” bölümü ise işleminiz için ek araçlar seçebileceğiniz benzersiz bir ticaret terminali sağlar.
- Bir para birimini diğeriyle takas etmek için, “Kripto Dönüştürücü” bölümünde hangi para birimini “Vermek” ve hangi para birimini “Almak” istediğinizi seçin. “Devam” düğmesine tıklayın ve hüküm ve koşulları okuyun.
- “Spot” bölümünde takas için ise, işlem terminalinde uygun işlem çiftini ve ardından emir türünü seçin (Piyasa, Limit, Stop-Piyasa, Stop-Limit, Multi-Limit, vb.) Piyasa için – varlığın miktarını girin. Limit için – varlığı almak/satmak istediğiniz miktar ve fiyatı.
- İşleme bağlı olarak “Al” veya “Sat” seçeneğine tıklarsınız. Ardından emrin ayrıntılarını kontrol edin ve onaylayın.
En Kârlı Emir Tamamlama için En İyi Teklif (BBO)
En İyi Teklif (BBO), spot ticarette son derece faydalı olan bir alım satım özelliğidir. BBO, birisinin bir varlığı satın almak istediği en yüksek fiyatı ve birisinin bir varlığı satmak istediği en düşük fiyatı belirleyerek, yatırımcıların o anda en uygun koşullarda anlaşmaları hızlı bir şekilde gerçekleştirmelerine yardımcı olur.
WhiteBIT’te BBO fonksiyonu ile emir verirken, sistem iki farklı yöntem kullanarak en uygun fiyatı belirler: “Karşı Taraf” ve “Sıra”.
- “Karşı taraf” yöntemi: Sistem, emrin fiyatını ters yönde mevcut en iyi piyasa fiyatı seviyesinde belirler.
Örnek: Bir tüccar bir alış emri verirse, emrin fiyatı emir defterindeki en düşük güncel satış fiyatı (satış) seviyesinde belirlenir. Satış emri verilmesi durumunda, emrin fiyatı emir defterindeki en yüksek alış fiyatı (alış) seviyesinde belirlenir.
- “Sıra” yöntemi: Bu durumda, sistem emrin fiyatını emrin kendisi ile aynı piyasa tarafındaki en iyi fiyattan belirler.
Örnek: Alış emri durumunda, emrin fiyatı emir defterindeki en yüksek güncel alış fiyatı (alış) seviyesinde belirlenecektir. Bir satış emri için, emir fiyatı emir defterindeki en düşük satış fiyatı seviyesinde belirlenecektir.
Kripto Spot Ticareti vs Marj Ticareti: Farkı Nedir?
| Spot | Marj | |
| Kâr | Bir boğa piyasasında, varlığın fiyatı yükselir. | Hem boğa hem de ayı piyasalarında, bir varlığın fiyatı yükselir veya düşer. |
| Kaldıraç | Mevcut değil | Mevcut |
| Teminat | Varlıkları somut olarak satın almak için tutarın tamamını gerektirir. | Kaldıraçlı bir pozisyon açmak için miktarın yalnızca bir kısmını gerektirir. Marj ticaretinde maksimum kaldıraç 10x’tir. |
Spot ticareti vs marj ticareti tablosu
Kripto Spot Ticareti vs Vadeli İşlem Ticareti
| Spot | Vadeli İşlemler | |
| Varlık Mevcudiyeti | Gerçek kripto para varlıklarının alımı. | Kripto paranı fiyatına dayalı sözleşmelelerin alınması ile fiziksel varlık transferinin olmaması. |
| Kâr | Boğa piyasasında, varlığın fiyatı yükselir. | Hem boğa hem de ayı piyasalarında, bir varlığın fiyatı yükselir veya düşer. |
| Prensip | Bir varlığı ucuza alıp pahalıya satmak. | Bir varlığı gerçekten satın almadan fiyatının yukarı veya aşağı yönlü olacağına dair spekülasyon yapmak. |
| Süre | Uzun Vadeli / Orta Vadeli Yatırımlar. | Dakikalar ile günler arasında değişebilen kısa vadeli spekülasyonlar. |
| Kaldıraç | Mevcut değil | Mevcut |
| Teminat | Varlıkları fiziksel olarak satın almak için tutarın tamamını gerektirir. | Kaldıraçlı bir pozisyon açmak için miktarın yalnızca bir kısmını gerektirir. Vadeli işlemlerde maksimum kaldıraç 100x’tir. |
Kripto Spot Ticareti vs Vadeli İşlem Ticareti Tablosu
Yatırım yapmakla ilgileniyorsanız ve amaçlarınız için hangi araçların daha uygun olduğunu bilmek istiyorsanız, “Marj işlem ve vadeli işlem arasındaki fark nedir?” başlıklı makalemiz bu soruyu anlamanıza yardımcı olacaktır
Spot İşlem Nedir Kripto Kapsamında Kârlı mı?
Spot ticaret, iyi düşünülmüş bir stratejiye sahip, piyasa eğilimlerini anlayan ve varlık alıp satmak için doğru zamanı gören yatırımcılar için kazançlı olabilir.
Kârlılık temel olarak şunlardan etkilenir:
- Volatilite. Bu, fiyatların kısa bir süre içinde çılgınca dalgalanabileceği ve önemli kazanç ve kayıplara yol açabileceği anlamına gelir.
- Beceri ve Bilgi. Başarılı kripto para ticareti iyi piyasa bilgisi, analiz ve stratejik düşünme gerektirir. Teknik ve temel analiz becerileri bilinçli kararlar alınmasına yardımcı olabilir.
- Strateji. Yatırım hedefleri ve risklerle uyumlu bir yaklaşım, alım satım kârlılığı için esastır.
Özetlemek gerekirse, spot kripto para ticareti risk yönetimi becerileri, disiplin ve sabır gerektirir, çünkü bu tür ticaret öncelikle kripto paranın uzun ve orta vadeli potansiyeline inananlar için tasarlanmıştır.
Kısacası
Borsalar her geçen gün araçlarını geliştirerek farklı piyasa oyuncuları için uygun koşullar sağlamaktadır. Spot ticaret basit olsa da, bunu ana geliriniz hâline getirmek istiyorsanız, net bir stratejiniz olmalı ve ne olursa olsun buna bağlı kalmalısınız.
S.S.S.
Kripto spot nedir? "Ticaret" kavramı bize alım ve satımın amacını anlatır. Başka bir deyişle, bir ticaret yöntemidir. Kripto para satın almak, varlığa sahip olmayı hedefleyen bir eylemdir.
Spot ticaret belirli bir yatırım dönemiyle sınırlı değildir. Yatırımcının yatırım hedeflerine ve stratejisine bağlı olarak uzun vadeli, orta vadeli veya kısa vadeli olabilir.
Birkaç parametreyi göz önünde bulundurmalısınız: güvenlik, yasallık, itibar ve desteğin mevcudiyeti. Dikkate alınması gereken birkaç önemli faktör vardır:
Borsanın itibarını ve geçmişini araştırarak işe başlayın. Kaç yıldır faaliyette olduğunu ve ne kadar başarılı olduğunu öğrenin. Borsanın fonlarınızı korumak için gerekli tüm önlemleri aldığından emin olun.
İlgili makamların borsayı düzenlediğinden emin olun. Düzenleme, ekstra koruma ve şeffaflık katmanları ekler. Borsada hangi işlem çiftlerinin mevcut olduğunu kontrol edin.
Borsadaki komisyonlar gibi alım satım şartlarını inceleyin. Destek hizmetinin kullanılabilirliğini ve kalitesini değerlendirin. Ayrıca, borsanın tasarımını ve arayüzünü değerlendirin.
Spot ticaret kripto stratejinizde teknik analizi (TA) kullanabilirsiniz. TA, gelecekteki fiyat değişikliklerini tahmin etmek için geçmiş fiyat hareketlerini ve işlem hacimlerini analiz etmeyi ve yorumlamayı içerir. Giriş ve çıkış noktalarını belirlemek, Take Profit (TP) ve Spot-Loss (SL) oluşturmak ve genel piyasa trendlerini belirlemek gibi alım satım stratejileri için faydalı olabilir.
TA yanılmaz bir araç değildir; yalnızca bazen gelecekteki fiyat hareketlerini doğru bir şekilde tahmin edebilir. Daha kapsamlı bir piyasa görüşü için TA'nın temel analiz (FA) ile birleştirilmesi de önerilir.
Spot ne demek kripto kapsamında nedir sorularını cevaplama itibarında: kripto paraları daha düşük bir fiyattan satın almak ve daha yüksek bir fiyattan satmak anlamına gelir. Başarılı bir alım satım için özenli bir araştırma, teknik analiz ve piyasa trendlerini takip etmek gerekir. Net bir strateji geliştirmek, riskleri yönetmek ve disiplinli bir yaklaşıma sahip olmak spot alım satımdan kâr elde etmek için çok önemlidir.
Vergilendirme, yargı yetkisine ve yerel yasalara bağlıdır. Çoğu ülke kripto paraları dijital varlıklar olarak değerlendirir ve vergilendirme, işlem türlerine ve varlıkların elde tutulduğu süreye bağlı olarak değişebilir. Yükümlülükleri hesaba katmak ve öngörülemeyen sorunlardan kaçınmak için ülkenizin veya bölgenizin vergi yasalarını ve düzenlemelerini doğru bir şekilde öğrendiğinizden emin olun.
