Kripto Para Dolandırıcılığı Nedir ve Nasıl Önlenir?

Kripto para fiyatları son on yılda finans dünyasının en çok konuşulan konularından biri hâline geldi. Yatırımcıların ilgisinin hızla artmasıyla birlikte piyasaya yeni projeler, borsalar ve merkeziyetsiz uygulamalar katıldı. Ancak bu büyüyüşün gölgesinde, her finans alanında olduğu gibi ciddi bir sorun da yükseldi: kripto para dolandırıcılığı.

Kripto dolandırıcılığı, yatırımcıları yanıltmak ve varlıklarını ele geçirmek amacıyla gerçekleştirilen her türlü yöntem için kullanılan genel bir ifadedir. Bazen bir borsanın güvenlik açığı üzerinden, bazen sahte bir yatırım vaadiyle, bazen de Ponzi tarzı bir yapı üzerinden gerçekleşir. 2020’lerden itibaren gerek küresel gerekse Türkiye özelinde birçok farklı dolandırıcılık vakası yaşanmış, milyarlarca dolarlık kayıplar rapor edilmiştir.

Biz de bu sefer konuşulmayanları konuşacak; kripto para dolandırıcılığının nasıl işlediğini, dünyadaki ve Türkiye’deki farklılıklarını, öne çıkan örnekleri, kullanıcıların alabileceği önlemleri ve yasal çerçeveyi ayrıntılı şekilde ele alacağız!

Kripto Para Dolandırıcılığı Nasıl Oluyor?

Kripto para dolandırıcılıkları tek bir metoda indirgenemez. Her dönemin popüler yatırım trendi, o dönemin dolandırıcılık yöntemlerine de yansır.

2017’deki ICO furyasında, yatırımcılardan sermaye toplamak için sayısız sahte proje ortaya çıktı. Çoğu birkaç sayfalık whitepaper yayımlayıp büyük vaatlerde bulundu. Bir kısmı hiç ürün geliştirmeden kayboldu, bir kısmı ise Ponzi düzenine dönüştü.

2020 sonrasında DeFi uygulamalarının yükselişiyle birlikte yeni bir dolandırıcılık türü gündeme geldi: rug pull. Bu yöntemle, geliştiriciler yatırımcıları bir havuza fon aktarmaya ikna ediyor, sonra da akıllı sözleşmedeki gizli açıklarla tüm fonları çekip kayboluyordu. Yüzlerce küçük DeFi projesi bu şekilde kapanmış ve yatırımcıları zarara uğratmıştır.

NFT piyasasında da benzer dolandırıcılıklar görüldü. 2021–2022 döneminde, ünlü isimlerin adı kullanılarak sahte NFT koleksiyonları satışa çıkarıldı. Kullanıcılar yüksek meblağlar ödeyip aldıkları tokenlerin aslında hiçbir değeri olmadığını fark ettiler.

Bunların dışında daha klasik yöntemler de vardır. Yatırımcılara “yüksek getiri garantisi” sunan platformlar, kısa süre ödeme yapar gibi görünüp ardından kapanır. Bu, Ponzi düzeninin güncellenmiş hâli olarak yorumlanabilir.

Teknik tarafta ise borsa ve cüzdan saldırıları öne çıkar. Sıcak cüzdanlarda tutulan varlıklar internet bağlantısı nedeniyle daha savunmasızdır. 2025 başlarında Asya merkezli büyük bir borsada, çoklu imza (multisig) altyapısındaki hata yüzünden yüz milyonlarca dolar değerinde kripto varlık saldırganların eline geçti.

Tüm bu örnekler, dolandırıcılığın yalnızca kullanıcı saflığından değil, sistemsel güvenlik zafiyetlerinden de kaynaklanabileceğini gösteriyor.

Dolandırıcılık Kategorileri: Piramit ve Ponzi Nedir?

Kripto para dolandırıcılıklarının en yaygın biçimlerinden biri Ponzi ve piramit şemalarıdır. İkisi de temelde yeni katılımcıların yatırımlarıyla mevcut yatırımcılara ödeme yapılmasına dayanır, ancak işleyişlerinde birtakım nüanslar bulunur.

Kriptoda Ponzi Ne Demek?

Ponzi şeması veya Ponzi sistemi, adını 20. yüzyılın başlarında bu yöntemi kullanan Charles Ponzi’den alır. Bu sistemde yatırımcılara kısa sürede yüksek getiri vaat edilir. İlk aşamada, yeni gelenlerden toplanan parayla mevcut katılımcılara ödeme yapılır. Bu sayede sistem güven kazanır ve daha fazla yatırımcı çeker. Ancak sürdürülemez bir yapısı vardır; yeni girişler yavaşladığında ya da durduğunda sistem çöker ve çoğu yatırımcı zarara uğrar.

Kriptoda Piramit Sistemi Nedir?

Piramit şeması ise çok katmanlı bir yapıya sahiptir. Katılımcılar yalnızca yatırım yapmakla kalmaz, aynı zamanda yeni katılımcılar getirmeye teşvik edilir. Sistemin en üstündekiler en çok kazancı elde ederken, alt katmanlarda yer alan çoğu kişi zarar eder. Bu yapılar, kripto piyasasında “yüksek getiri programı” veya “yatırım ortaklığı” adı altında sunulabilir.

Her iki yöntem de sürdürülemezdir ve uzun vadede kaçınılmaz olarak çöküşle sonuçlanır. Bu nedenle olağanüstü kazanç vaat eden yapılar, Ponzi ya da piramit şeması olma riski taşır.

Uluslararası Kripto Para Dolandırıcılığı ve Türkiye Kripto Dolandırıcılığı Arasındaki Farklar

Dolandırıcılık yöntemleri küresel ölçekte benzerdir, ancak ölçek ve işleyiş açısından bazı farklar göze çarpar.

Özellik	Uluslararası Dolandırıcılık	Türkiye’deki Dolandırıcılık
Ölçek	Çoğunlukla milyar dolar seviyesinde; yüz binlerce yatırımcı etkilenebilir.	Yüz milyon dolar bandında kalır; daha çok yerel yatırımcıları hedef alır.
Yöntem	Gelişmiş teknik saldırılar, madencilik havuzu saldırıları, borsalardaki multisig açıkları.	Ponzi düzenleri, yüksek getiri vaatleri, küçük ölçekli borsa ihlalleri.
Yasal Süreç	Çok fazla ülkeyi kapsayan soruşturmalar, yıllar sürebilir.	Yerel adli merciler üzerinden daha hızlı ama daha sınırlı kapasitede ilerler.
Kullanıcı Profili	Kurumsal kripto yatırımları ve bireysel olanlar birlikte etkilenir.	Çoğunlukla bireysel yatırımcılar ve küçük portföy sahipleri etkilenir.

Örnekler ile Kripto Dolandırıcılığı

Uluslararası Örnek: Madencilik Havuzu Saldırısı

2020’de Arkham Intelligence, Lubian isimli Çin merkezli bir madencilik havuzunun özel anahtar güvenlik zafiyeti nedeniyle saldırıya uğradığını ortaya çıkardı. Olayda binlerce Bitcoin çalındı. Bu varlıkların değeri o dönemde yüz milyonlarca dolar iken, günümüzde milyarlarca dolara ulaştı. Çalınan coinlerin bir kısmı hâlen hareket etmediği için takip edilebiliyor.

Türkiye’de Ponzi Düzeni

Türkiye’de de büyük ölçekli Ponzi düzenleri görülmüştür. Yatırımcılara olağanüstü kazanç vadeden bu yapılar, ilk aşamada düzenli ödeme yapıyormuş gibi görünüp güven kazanmıştır. Ancak sürdürülemez hâle geldiğinde çöktü ve binlerce kişiyi mağdur etti. Vaat edilen toplam miktarın milyar dolar seviyesine yaklaştığı tahmin edilmektedir.

Yerel Borsa Güvenlik İhlali

Türkiye’de faaliyet gösteren bazı borsaların sıcak cüzdanlarından şüpheli çıkışlar rapor edilmiştir. Bu durum, kullanıcı varlıklarının güvenliği konusunda soru işaretleri doğurmuş ve resmî merciler tarafından soruşturma başlatılmıştır.

Uluslararası Borsa Saldırısı

2025’in ilk çeyreğinde Singapur merkezli büyük bir borsa, çoklu imza sistemindeki bir hatanın istismarı sonucu yüz milyonlarca dolarlık kayıp yaşadı. Bu olay, yalnızca kullanıcıların değil, kurumların da ciddi zarara uğrayabileceğini gösterdi.

Önleme Yöntemleri ve Güvenlik Tedbirleri

Kripto dolandırıcılığına karşı alınabilecek en etkili tedbirler şunlardır:

Yalnızca resmî ve doğrulanmış kaynaklardan gelen duyurulara güvenmek.
Özel anahtar ve kurtarma anahtarlarını (seed phrase) kimseyle paylaşmamak.
Varlıkları soğuk cüzdanlarda saklamak.
Olağanüstü yüksek getiri vaatlerine karşı şüpheci olmak.
İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA) kullanmak.
Platformların güvenlik güncellemelerini düzenli kontrol etmek.

Yerel Mevzuat ve Kullanıcı Hakları

Türkiye’de kripto paraların hukuki statüsü henüz tam olarak tanımlanmasa da, dolandırıcılık vakaları Türk Ceza Kanunu kapsamında değerlendirilebilir. Özellikle “nitelikli dolandırıcılık” ve “bilişim sistemleri aracılığıyla işlenen suçlar” maddeleri bu tür vakalara uygulanabilir.

Mağdurlar için başvuru yolları şunlardır: Cumhuriyet Savcılıkları, Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı ve ilgili kolluk kuvvetleri. Ayrıca tüketici koruma mevzuatı çerçevesinde de hak talep etme imkânı bulunur.

Uluslararası olaylarda süreç daha karmaşık ilerler. İnterpol gibi kurumlar aracılığıyla yürütülen soruşturmalar uzun sürebilir. Ancak bu iş birlikleri, sınır ötesi dolandırıcılıkların ortaya çıkarılması açısından önemlidir.

İşin Özeti

Kripto para dolandırıcılığı farklı yöntemlerle yatırımcıları hedef alır: Ponzi düzenleri, sahte yatırım vaatleri, siber saldırılar veya borsa güvenlik açıkları. Uluslararası ölçekte milyarlarca dolarlık kayıplar yaşanırken, Türkiye’de de birtakım olaylar sık sık gündeme gelmiştir.

Bu risklere karşı en etkili yöntem, yatırımcıların bilinçli hareket etmesidir. Yalnızca doğrulanmış kaynaklara güvenmek, olağanüstü vaatleri sorgulamak ve güvenlik tedbirlerini uygulamak korunmanın temel yollarıdır. Yasal süreçler mağdurlara başvuru imkânı tanısa ve tüm bu önlemler dikkate alınsa bile unutulmamalıdır ki, kullanıcılara %100 koruma sağlanması mümkün değildir. Bu nedenle güvende kalmak için kullanıcıların her zaman tedbirli davranması kendi sorumluluğundadır.

Kripto Dünyasına Adım At!

Kaydol

S.S.S.

Sahte internet siteleri üzerinden yatırımcıları yanıltan yapılardır. Kullanıcıların yatırdığı varlıklar kısa sürede çekilemez hâle gelir ve site kapanır.

Kullanıcılara otomatik işlem botu olarak tanıtılan ama aslında vadedildiği gibi kodlanmamış veya hiç var olmamış sistemlerdir. Çoğunlukla yatırımcıdan para toplandıktan sonra kapanır.

Evet. Türkiye’de dolandırıcılığa uğrayan yatırımcılar Cumhuriyet Savcılıklarına veya Siber Suçlarla Mücadele birimlerine başvurabilir. Uluslararası vakalarda ise süreç daha uzun olabilir.

Haddinden yüksek kazanç vaatleri, doğrulanmamış bağlantılar veya resmî kaynaktan teyit edilmeyen duyurular genellikle kötü niyetli tekliflerin işaretidir.