Fully Diluted Value: FDV Nedir Kripto Paralarda?
Kripto piyasasında bir varlığın değerli ya da pahalı olup olmadığı çoğu zaman tek bir rakamla, değerle veya indikatörle açıklanamaz. Piyasa değeri, işlem hacmi, arz yapısı ve kilit açılım takvimleri birlikte değerlendirilir. Bu noktada özellikle son yıllarda daha sık karşılaşılan kavramlardan biri FDV’dir. FDV (Fully Diluted Value), yani tamamen seyreltilmiş değerleme, bir kripto varlığın henüz piyasaya sürülmemiş tüm coin veya tokenler dolaşıma girmiş varsayıldığında ortaya çıkabilecek teorik toplam değerini ifade eder.
FDV’nin önemi, arzın tamamı devreye girdiğinde oluşabilecek uzun vadeli yapıya dair fikir vermesinden gelir. Bu nedenle FDV, piyasa değeriyle birlikte okunması gereken tamamlayıcı bir ölçüm olarak ele alınır. Bu yazımızda da FDV tanımının ne olduğunu, nasıl hesaplandığı ve diğer değerleme oranlarıyla birlikte nasıl yorumlandığı adım adım açıkladık; hazırsanız başlayalım!
Kriptoda FDV Ne Demek?
FDV, bir kripto paranın maksimum arzı ile mevcut fiyatının çarpılmasıyla elde edilen teorik bir değerlemedir. Buradaki temel varsayım, henüz kilitli tokenlerin veya zamanla dolaşıma girmesi planlanan tüm tokenlerin serbest kaldığı bir senaryodur. Yani FDV, bugünkü değil; potansiyel olarak tamamlanmış arz yapısına göre hesaplanan bir büyüklüğü temsil eder.
Bu yaklaşım, özellikle yeni projelerde veya dolaşımdaki arzı toplam arza göre oldukça düşük olan coin ve tokenlerde daha anlamlıdır. Çünkü piyasa değeri yalnızca dolaşımdaki arzı dikkate alırken FDV, arz tarafındaki geleceğe dönük resmi de hesaba katar; bu özelliği ile temel analiz için de kullanılabilir.
Örnek olarak, maksimum arzı 21 milyon ile sınırlı olan Bitcoin’in FDV hesaplamasını yapalım. Coinin yazımız itibarıyla güncel BTC fiyatı ile maksimum arzı şu şekilde çarpılır:
87 994 × 21 000 000 = $1 847 874 000 000
Değerleme (Valuation) Kavramı
Değerleme, bir varlığın ekonomik büyüklüğünü sayısal olarak ifade etme sürecidir. Klasik finansta bu kavram; gelir, kârlılık, bilanço ve nakit akışı gibi görece somut veriler üzerinden şekillenir. Bu nedenle hisse senedi gibi standartlaşmış varlıklarda kullanılan değerleme modelleri daha yerleşik ve karşılaştırılabilir yapıdadır.
Kripto piyasasında ise değerleme daha katmanlı bir yapıdadır. Birçok kripto varlık henüz olgunlaşmış bir gelir modeli sunmaz; değer, büyük ölçüde beklentiler, kullanım alanı ve ağ etkisi üzerinden oluşur. Buna ek olarak token arzı, dağıtım yapısı, kilit açılım takvimleri ve teşvik mekanizmaları gibi kriptoya özgü unsurlar, değerleme sürecine yeni belirsizlikler ekleyebilir.
FDV (tamamen seyreltilmiş değerleme) kavramı da bu ihtiyaçtan doğar. Dolaşımdaki arzın zaman içinde artacağı gerçeğini hesaba katan FDV, yalnızca bugünkü durumu değil, tüm tokenlerin piyasaya girdiği varsayımı altında oluşabilecek toplam değeri göstermeyi amaçlar. Bu yönüyle FDV, kripto projelerinde değerlemeyi daha geniş bir perspektiften ele almak için kullanılan tamamlayıcı bir ölçüt olarak kabul edilir.
FDV Ne Demek Kripto Paralarda Ne İşe Yarar?
FDV’nin başlıca işlevi, bir kripto varlığın arz yapısından kaynaklanabilecek potansiyel seyreltme etkisini görünür kılmasıdır. Dolaşımdaki arz düşükken fiyat yüksek görünebilir; ancak ilerleyen dönemlerde kilitli tokenler açıldıkça aynı fiyat seviyesinin korunması zorlaşabilir. FDV, bu tür durumlarda daha bütüncül bir kripto fiyat grafiği incelemesine yardımcı olabilir.
Ayrıca FDV, projeler arası karşılaştırmalarda da kullanılır. Benzer kullanım alanına sahip iki kripto varlığın piyasa değeri yakın olsa bile FDV değerleri ciddi biçimde farklı olabilir. Bu fark, arz planlaması ve uzun vadeli ekonomik model hakkında önemli ipuçları sunar.
Kripto Piyasında FDV Nasıl Bakılır?
FDV genellikle TradingView gibi piyasa veri platformlarında hazır olarak sunulur. Ancak bu değerin ne anlama geldiğini doğru yorumlamak için tek başına okunmaması gerekir. FDV, diğer göstergelerle birlikte ele alındığında daha anlamlı hâle gelir. Bu noktada özellikle piyasa değeri (MCAP), TVL (toplam kilitli değer) gibi metriklerle kurulan oranlar öne çıkar.
FDV’nin piyasa analizi açısından sağladığı katkı, bugünkü değer ile potansiyel değer arasındaki farkı görünür kılmasıdır. Bu fark ne kadar açıksa, arz tarafında o kadar fazla değişken olduğu söylenebilir.
FDV/TVL Oranı Nedir?
FDV/TVL oranı, özellikle merkeziyetsiz finans (DeFi) projelerinde kullanılan bir karşılaştırma ölçüsüdür. TVL, bir protokolde kilitli bulunan toplam varlık değerini ifade ederken FDV, aynı projenin tamamen seyreltilmiş değerlemesini gösterir. Bu oran, protokolün ekonomik büyüklüğü ile teorik piyasa değeri arasındaki ilişkiyi incelemeye yarar.
FDV/TVL oranının yüksek olması, protokolde kilitli değerle karşılaştırıldığında teorik değerlemenin oldukça yukarıda olduğunu düşündürebilir. Daha düşük oranlarda ise protokoldeki kullanım ve kilitli varlık miktarının değerlemeyle daha uyumlu bir yapı sunduğu söylenebilir. Ancak bu oran, farklı proje türlerinde farklı anlamlar taşıyabilir; bu nedenle bağlamdan koparılmadan değerlendirilmelidir.
Piyasa Değeri/FDV Oranı Nedir?
Piyasa değeri/FDV oranı, dolaşımdaki arzın toplam arza göre ne kadar ilerlediğini dolaylı biçimde gösterir. Piyasa değeri FDV’ye ne kadar yakınsa, arzın o kadar büyük bir kısmı dolaşıma girmiş demektir. Bu da arz kaynaklı belirsizliğin görece daha düşük olduğu bir yapıya işaret edebilir.
Oran düştükçe, yani FDV piyasa değerine kıyasla çok yükseldikçe, henüz dolaşıma girmemiş önemli miktarda token bulunduğu anlaşılır. Bu durum, ilgili projenin tokenomics (token ekonomisi) yapısının zaman içinde değişebileceğini gösteren bir sinyal olarak ele alınır.
Bir Kriptonun FDV Oranı Kaç Olmalı?
FDV oranı için evrensel bir “doğru” seviye bulunmaz; ancak piyasa değeri ile FDV arasındaki ilişki aşağıdaki şekillerde yorumlanabilir:
- Piyasa değeri FDV’ye çok yakınsa, arzın büyük bölümü dolaşımdadır ve seyreltme etkisi sınırlı olabilir.
- FDV piyasa değerinin birkaç katı ise, ilerleyen dönemlerde arz artışı potansiyeli bulunabilir.
- FDV piyasa değerine kıyasla aşırı yüksekse, token dağıtım takvimi ve kilit açılımları dikkatle incelenmelidir.
Bu sınıflandırma, arz yapısına dair genel bir fikir verebilir.
İşin Özeti
FDV, kripto para piyasalarında potansiyel geleceği de hesaba katan bir değerleme yaklaşımıdır. Piyasa değeri mevcut durumu yansıtırken FDV, toplam arzın tamamı devreye girdiğinde ortaya çıkabilecek teorik tabloyu gösterir. Bu nedenle FDV, tek başına değil; piyasa değeri, TVL ve token ekonomisi yapısıyla birlikte okunmalıdır. Doğru bağlamda kullanıldığında FDV, projelerin ekonomik yapısını anlamaya yardımcı olan tamamlayıcı bir araç işlevi görebilir!
S.S.S.
FDV (Fully Diluted Valuation / “tamamen seyreltilmiş değerleme”), bir coinin maksimum arzının tamamının piyasada olduğu senaryoda teorik piyasa değerini ifade eder. Genellikle ilgili kripto paranın güncel fiyatı ile maksimum arzının çarpımı şeklinde hesaplanır ve mevcut piyasa değerinden daha yüksek bir tablo ortaya koyabilir.
FDV, piyasa değerinin yerine geçmez; onu tamamlayan, arzın tamamını dikkate alan teorik bir ölçüm olarak değerlendirilir.
FDV’nin yüksek olması, toplam arzın tamamı dolaşıma girdiğinde ortaya çıkabilecek teorik değerlemenin bugünkü piyasa değerinin oldukça üzerinde olduğunu gösterebilir; bu durum arz yapısının ayrıca incelenmesini gerektirir.
