Haziran 19, 2025

6

10 dk

Kriptoda Pump ve Dump Nedir?

Son zamanların kripto piyasasında memecoinler oldukça popülerleşti. Şu anda, aldıkları ilgi açısından en gelişmiş teknoloji projelerinin bile önüne geçmiş durumdalar. Söz konusu tokenlerin birçoğu ise yalnızca tek bir amaç için oluşturuluyor, o da yatırımcılardan para kazanmak.

Bu doğrultuda, yazımızda “pump ve dump nedir”, “kripto pump nedir” sorularını yanıtlayacak, kripto pump ne demek tam anlamıylatanımlayacak ve bu tehlikeli stratejinin bulunduğu senaryolardan nasıl kaçınılacağını açıklayacağız. Hazırsanız, başlayalım!

Kripto Para Borsası WhiteBIT TR

Şimdi Kaydol

Kriptoda Pump Ne Demek / Dump Ne Demek Oluyor?

Kripto özelinde kabaca “şişirmek” olarak çevirebileceğimiz pump terimi, borsada bir varlığın fiyatını yapay olarak şişirip ardından maksimum seviyeden satma amacı taşıyan yöntemi ifade eder. Türkçede “salmak” olarak tanımlayabileceğimiz dump ise fiyatı yapay olarak şişirilmiş olan varlığın hızla elden çıkarılarak büyük oranda satış yapılmasıdır.

Bu yöntem ilk olarak menkul kıymetler borsasında ortaya çıkmıştır. En bilinen örneklerinden biri de Ünlü Wall Street Kurdu olarak anılan Jordan Belfort’un yönettiği Stratton Oakmont adlı aracı kurumdur. Stratton Oakmont, hisselerin değeri konusunda yanıltıcı davranarak yatırımcı çekmiş ve fiyatlar hızla yükselip ardından sertçe düşünce büyük bir kâr elde etmiştir.

Aynı yöntem kripto para piyasasında da kullanılır. Ancak telefonla insanları arayıp doğrudan hisse satmak yerine, kripto piyasasında dolandırıcılar pazarlama kampanyaları düzenler, influencerlardan faydalanır ve seçtikleri varlık için büyük bir ilgi dalgası yaratacak şekilde sosyal medya üzerinden bilgi yayarlar. Böylece bu kişiler çok sayıda deneyimsiz yatırımcıyı projelerine çekebilir. Yatırımcılar, korku ve açgözlülüğün etkisiyle yoğun bir şekilde satın alım yapar ve böylece varlığın fiyatı artar. Ardından, bu planın başındakiler ellerindeki varlıkları şişirilmiş fiyatlardan satarak piyasada ani bir çöküşe yol açar.

Bu bağlamda pump ve dump süreci üç aşamada özetlenebilir:

1. Hazırlık: Dolandırıcılar ya az bilinen bir token oluşturur ya da var olanlardan birini seçer. Ardından gereksiz dikkat çekmemek ve potansiyel yatırımcıları ürkütmemek için bu tokeni yavaş yavaş satın alırlar. Sonrasında pazarlama süreci devreye girer. Dolandırıcılar bir “hikâye” uydurur, sohbet gruplarında alım sinyalleri yayar ve projeyi tanıtması için influencerlarla iş birliği yapar.
2. “Pumping”: Yatırımcıların dedektörü bu alım sinyallerine kandığında, dolandırıcılar projeye önemli miktarlarda para akıtarak fiyat artışı görüntüsü yaratır. Bu aşamada, varlığın yakında daha da fazla değer kazanacağına inanan iyi niyetli yatırımcılar da sürece dâhil olur. Fiyat böylelikle dramatik bir şekilde yükselir; kimi zaman yüzde 100, hatta yüzde 1000 artışlar görülebilir.
3. “Dumping”: Dolandırıcılar ellerindeki varlığı satar. Kandırılan yatırımcılar ise ellerindeki zararları en azından kısmen kurtarmak amacıyla satış yapar ya da çoğu zaman hiç gerçekleşmeyecek bir yükseliş umuduyla beklemeye devam eder.

Kripto para borsaları, kara para aklama ile mücadele etmek ve şüpheli mali işlemleri tespit etmek amacıyla, pump ve dump dolandırıcılığını önlemek için AML (Kara Para Aklama Karşıtı/ “Anti-Money-Laundering”) altyapılarını aktif biçimde uygulamaktadır.

Kripto Pump ve Dump Özellikleri

Artık pump ve dump’ın ne olduğunu yanıtladığımıza göre, şimdi süreci tanımlamaya sıra geldi demektir. Kripto pump&dump olayları, her zaman büyük yatırımcıların (balinaların) önceden anlaşması sonucunda gerçekleşir. Genellikle bu tür yöntemler, düşük piyasa değerine sahip tokenler adına kullanılır. Çünkü nispeten küçük miktardaki nakit girişleri bile bu tür tokenlerin fiyatını ciddi şekilde etkileyebilir. Örneğin, Bitcoin için bir pump ve dump senaryosunu, piyasa ağırlığı nedeniyle hayal etmek zordur. Ancak küçük kripto paralar, dump potansiyelleri nedeniyle dolandırıcıların ilgisini sıklıkla çeker. Ayrıca, az bilinen altcoinlerle ilgili bilgiye ulaşmak, popüler projelere kıyasla daha zordur.

Resmî bilgi eksikliği, önemli bir işarettir. Eğer bir projeyle ilgili haberler yalnızca “gizli sohbet gruplarında” yayılıyorsa ve bunlar resmî açıklamalarla desteklenmiyorsa, şüphe duymanız gerekir. Örneğin, yeni bir ürün lansmanı ya da yazılım güncellemesi gibi olumlu gelişmeler genellikle coinin fiyatını artırabilir. Ancak resmî kaynaklardan doğrulanmayan ve nedensiz şekilde gerçekleşen fiyat artışları neredeyse her zaman temkinli yaklaşılması gereken bir durumdur.

Pump’ın bir diğer işareti ise belirgin bir neden olmaksızın işlem hacminin aniden artması ve buna paralel olarak fiyatın yükselmesidir. Önemli proje gelişmeleri her zaman whitepaper ve yol haritasında belirtilir. Bu belgeler, projenin hedeflerini, amaçlarını ve zaman çizelgesini açıkça tanımlamak üzere oluşturulur.

Pump & Dump Türleri / Kripto Pump Grupları

Pump ve dump yönteminin çeşitli varyasyonları bulunur ve her biri kendine özgü niteliklere ve metotlara sahiptir:

1. Klasik P&D: Bu yöntemde saldırganlar önce düşük likiditeye sahip, az bilinen ya da yeni bir varlık seçer. Ardından pump aşaması başlar; varlık, dolandırıcıların iş birliğiyle aktif şekilde satın alınır ve büyük bir artış illüzyonu yaratılır. Bu süreçte mümkün olduğunca fazla yatırımcıyı çekmek amacıyla agresif bir pazarlama kampanyası yürütülür. Ardından da dump aşaması gelir. Yani, varlıklar şişirilmiş fiyatlardan satılır ve bu da fiyatın keskin şekilde çökmesine yol açar. Zirveden alım yapan yatırımcılar ise zararları ile baş başa kalır.
2. Organize P&D: Bu tür bir P&D senaryosunda, çok sayıda kişi ne zaman ve nasıl alım satım yapacakları konusunda önceden anlaşır. Genellikle kapalı sosyal medya grupları ya da mesajlaşma uygulamaları üzerinden organize edilir. Katılımcıların eşzamanlı hareket etmesi, pump etkisinin ciddi ölçüde artmasını sağlar. Sonuç olarak, varlığın fiyatı hızla yükselir ve katılımcılar topluca satışa geçtiğinde aynı hızla düşer.
3. Mikro P&D: Mikro pump ve dump işlemleri, daha az bilinen borsalarda ve çok düşük likiditeye ve piyasa değerine sahip varlıklar üzerinde gerçekleştirilir. Bu tür durumlarda küçük miktardaki para girişleri bile fiyat üzerinde önemli dalgalanmalara yol açabilir. Böylece bu tür bir P&D, küçük yatırımcı grupları ya da bireysel yatırımcılar için de erişilebilir hâle gelir. Ancak bu tür işlemler daha az fark edilir ve çoğu zaman düzenleyici kuruluşların gözünden kaçar.
4. Bireysel Yatırımcıları Hedef Alan P&D: Bu yöntemde saldırganlar, sosyal medya, forumlar ve diğer platformlar üzerinden bir varlığın kısa süre içinde yükseleceğine dair söylentiler ve sahte haberler yayar. Bu söylentiler genellikle sahte analiz raporları ya da “uzman” gibi gösterilen kişilerin gerçek dışı tavsiyeleriyle desteklenir. Bireysel yatırımcılar varlığın geleceğine inanarak yoğun şekilde alımda bulunur. Bu da, kısa vadeli bir fiyat artışı yaratır. Planı organize edenler ise fiyat zirveye ulaştığında ellerindeki varlıkları satarak fiyatın çökmesine neden olur.
5. Borsa içinde ICO P&D: Bu varyasyon, ilk coin arzları (ICO) ile ilişkilidir. Saldırganlar, yüksek getiri vadeden cazip fikirler ve projeler yaratarak ICO aracılığıyla fon toplar. ICO başarıyla tamamlandıktan ve yeterli yatırımcı çekildikten sonra varlık fiyatı yapay olarak yükseltilir. Fiyat zirveye ulaştığında ise dolandırıcılar ellerindeki tokenleri satar. Yatırımcılar ise artık değersizleşmiş varlıklarıyla baş başa kalır.

İlgili Makale

Kripto Likidite Sağlayıcısı Nedir ve Nasıl Çalışırlar?

Makaleyi okuyun

Pump ve Dump Örnekleri

Verge (XVG): Nisan 2018’de Verge, bir pump ve dump planının kurbanı olmuştur. Coinin değerini önemli ölçüde artıracağı iddia edilen sözde bir ortaklık açıklamasının ardından Verge fiyatı hızla yükselmiştir. Ancak sonrasında bu ortaklığın abartıldığı ve beklentileri karşılamadığı ortaya çıkmıştır. Verge fiyatı kısa süre içinde çökmüş ve yatırımcılar zarara uğramıştır.

Kaynak: https://coinmarketcap.com/currencies/verge/

• BitConnect (BCC): BitConnect, en çok yankı uyandıran pump ve dump olaylarından biri olarak kabul edilir. Platform, BCC tokenine yapılan yatırımlarda yüksek getiri vaat etmiştir. 2018’in başlarında token fiyatı zirveye ulaştığında, kurucular ellerindeki varlıkları satmaya başlamıştır. Çok geçmeden BitConnect dolandırıcılık suçlamalarıyla karşı karşıya kalmış ve kapatılmıştır. Bunun sonucunda tokenin fiyatı tamamen çökmüş ve yatırımcılar büyük kayıplar yaşamıştır.

Kaynak: https://digitalcoinprice.com/coins/bitconnect

• Dogecoin (DOGE): 2021 yılında Dogecoin, defalarca pump ve dump işlemlerine maruz kalmıştır. Elon Musk gibi ünlü bir ismin desteği ve aktif sosyal medya kampanyaları ile Dogecoin fiyatı fazlasıyla artmıştır. Ancak DOGE’nin her büyük yükselişi, P&D planını organize edenlerin ve erken yatırımcıların şişirilmiş fiyatlardan tokenlerini satması ile sona bulmuştur. Bu da yeni yatırımcıların elinde değersizleşmiş tokenlerin kalmasına yol açmıştır.

Kaynak: https://coinmarketcap.com/currencies/dogecoin/

• Ethereum Classic (ETC): 2017’de Ethereum Classic bir dizi pump ve dump sürecinden geçmiştir. Bir grup yatırımcı, forumlarda ve sosyal medya aracılığıyla bu coini yoğun bir şekilde tanıtarak yapay bir heyecan dalgası oluşturmuştur. ETC fiyatı bu gelişmelerin başlangıcında hızla yükselmiştir. Ancak zirveye ulaştıktan sonra yatırımcılar varlıklarını toplu şekilde satmış ve fiyat sertçe düşmüştür.

Kaynak: https://coinmarketcap.com/currencies/ethereum-classic/

• Küçük borsalarda P&D: Az bilinen ve yasal olarak daha az düzenlenen borsalarda, tahmin edebileceğiniz üzere çok sayıda pump ve dump vakası yaşanır. Özellikle likiditesi düşük borsalarda, düşük piyasa değerine sahip altcoinlerin fiyatlarında ani artışlar görülür. Bu tür kripto paraların fiyatları, pump ve dump’ı planlayan kişiler tarafından haddinden fazla şişirilir ve ardından hızla satılır. Sonuç olarak, bireysel yatırımcılar değerini yitirmiş tokenlerle baş başa kalır.

Bir piyasa yapıcı algoritmasından faydalanılırsa varlıkların fiyat dinamikleri etkilenebilir. Ancak bu algoritmalar arz ve talepteki ani dalgalanmaları kullanan pump ve dump olayları gibi piyasa manipülasyonlarını tamamen önleyemez.

Pump & Dump ile Kâr Elde Edilebilir mi?

Piyasayı manipüle etmek etik dışıdır ve diğer yatırımcılara zarar verir. Ancak grafikleri müdahale etmeden izleyerek ve doğrudan pump sürecine katılmadan da kâr elde etmek mümkündür.

Pump ve Dump Nasıl Anlaşılır?

Dikkatli ve girişken bir tüccar olmanız yeterlidir. Temelde pump ve dump stratejisi, piyasa analizini odağına alır. Tüccarlar düşük likiditeye sahip, küçük piyasa değerli ve az bilinen bir kripto para bulur. Örneğin, piyasada ünlü bir müzisyenin adını taşıyan bir token fark edilir. Ancak müzisyenin bu tokenle gerçekten bir bağlantısının olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Bu gibi durumlarda genellikle ne yapılır? Şöyle cevap verelim: bu tür haberlerle işlem yapmaya hevesli yatırımcılar, genellikle sanatçının sosyal medya hesaplarından yaptığı paylaşımları takip eder.

Böyle bir durum LILPUMP isimli kripto ile yaşanmıştır. Lil Pump adıyla bilinen Amerikalı rapçi, sosyal medya üzerinden bu tokeni tanıtmış, hatta alnına “Solana” yazılı bir dövme bile yaptırmıştır. Bunun ardından LILPUMP’ın fiyatı hızla yükselmeye başlamıştır. Söz konusu rapçinin takipçileri, tokeni ilk aşamada satın almış ve fiyat zirveye ulaştığında kârlarını realize ederek %1115 gibi yüksek bir getiri sağlamıştır.

Source: https://moontok.io/coins/lil-pump-2

Madalyonun bir de diğer tarafı var: dump’ın gerçekleştiğini ya da çok yakında gerçekleşeceğini düşünen yatırımcılar, fiyat düşüşünden kâr elde etmek için short (kısa) pozisyon açabilir. Shorting, bir varlığın değer kaybı üzerinden kazanç sağlamayı hedefleyen işlem türüdür. Ancak duruma başka bir açıdan bakarsak da, fiyatın sert bir şekilde yükselmesi kısa pozisyon açanları pozisyonlarını kapatmaya zorlayabilir. Bu da kısa pozisyon sıkışmasına yol açarak fiyatın daha da yükselmesine neden olabilir.

Sonuç olarak, bir pump’ı önceden tahmin etmek mümkündür; ancak bu son derece zor ve risklidir. Doji mum formasyonları, boğa/ayı bayrağı gibi teknik göstergeler bu tür durumlarda pek işe yaramaz. Pump & dump durumlarında destek ve direnç seviyelerine göre işlem yapmak da karmaşıklaşır. Haddinden fazla şişirilen fiyatlar, alışılagelmiş seviyelerin dengesini bozar ve fiyat hareketlerini tahmin etmeyi güçleştirir.

Olası dump sinyalleri arasında anormal işlem hacimleri, sosyal medya ve sohbet gruplarındaki hareketlilik, şüpheli haber ve söylentiler ile belirgin bir neden olmaksızın yaşanan sert fiyat artışları yer alır. Tüccarlar, bir pump’ı öngörmek için sosyal medyayı takip edebilir, grafik analizleri yapabilir, analitik araçlardan yararlanabilir ve önde gelen kripto paraların hareketlerini izleyebilir.

İlgili Makale

Kriptoda Spread ve Slipaj Nedir?

Makaleyi okuyun

Kriptoda Pump Nedir / Gerçek Bir Artıştan Farkı Nedir?

Bir kripto paranın yapay bir pump sonucu mu yoksa doğal bir yükselişle mi değer kazandığını birkaç temel göstergeyle ayırt edebilirsiniz.

Yapay bir pump genellikle şu özellikleri taşır:

• Ani ve gerekçesiz bir işlem hacmi artışı,
• Sahte ya da doğrulanmamış haberlerin yayılması,
• Sosyal medyada artan aktivite, söylentiler ve satın alım çağrılarının dolaşıma sokulması,
• Kalıcı bir eğilim oluşturmadan, sert ve kısa vadeli fiyat hareketleri,
• Grafiklerde anormal hareketler; işlem hacmi önce sert şekilde yükselir, ardından hızla düşer.

Öte yandan, doğal bir fiyat artışı ise aşağıdaki temellere dayanır:

• Ortaklıklar, teknolojik gelişmeler ya da olumlu mali raporlar gibi doğrulanmış haberler,
• İşlem hacminin kademeli olarak artması ve bunun istikrarlı bir fiyat yükselişiyle desteklenmesi; sosyal medya tartışmalarının da projenin somut başarılarına odaklanması,
• Grafiklerde daha yumuşak ve sürdürülebilir bir büyüme eğilimi görülmesi; bunun da olumlu haber akışıyla desteklenmesi.
• Projenin geçmişi ve ekip şeffaflığı da önemli rol oynar; gerçek projelerin belgelenmiş başarıları ve gelecek için net planları bulunur. Bu da uzun vadeli fiyat artışına katkıda bulunur.

Kripto paraların oynaklığı (volatilite) yüksek doğası, bu varlıkları pump ve dump olayları için özellikle cazip hâle getirir. Zira, işlem hacmindeki küçük değişiklikler bile varlığın fiyatı üzerinde önemli etki yaratabilir.

Anlık kripto fiyatları

Ticarete Başla

İşin Özeti

Kripto piyasasında fonlarınızı korumanın sırrı, pump ve dump’ın nasıl işlediğini anlamaktan da geçer. Yatırım yapmayı düşündüğünüz projeleri araştırın, haber ve analizleri yakından takip edin, bilgileri resmî kaynaklardan doğrulayın ve sosyal medyadaki heyecana kapılmayın. Ancak bu şekilde yatırımlarınızı koruyabilir ve kayıplardan kaçınabilirsiniz.

Belirtmekte fayda var: Bu yüksek riskli strateji ile kazanç elde etmeye çalışmanız önerilmez. Çünkü bir dakikada %1000 kâr getiren bir hareket, saniyeler içinde %1000 kayba dönüşebilir. Pump sırasında bir kripto para satın alanların önünde yalnızca iki seçenek kalır: bir sonraki pump’ı beklemek ya da zararlarını realize etmek. Bu nedenle, paranızı nereye yatırdığınızı her zaman dikkatle doğrulamalısınız.